ذرات ultrafine چیست؟

اصطلاح ذرات فوق ریز (UFPs) به ذرات معلق در هوا با قطر کمتر از 0.1 میکرون اشاره دارد (گاهی PM0.1 نامیده می شود). اندازه بعضی از UFP ها 0.003 میکرون است).

UFP ها به دلیل اندازه کوچک از جمله خطرناک ترین ذرات هستند که به آنها اجازه می دهد در ریه ها دمیده شده و وارد جریان خون شوند.

اندازه و رفتار کوچک و مقیاس نانو آنها باعث می شود تا UFP ها با استفاده از فناوری کنونی نظارت بر کیفیت هوا ، تحت نظارت قرار نگیرند. برخلاف PM2.5 و سایر ذرات ، هیچ استاندارد رسمی برای اندازه گیری یا تنظیم UFP های معلق در هوا وجود ندارد ، اگرچه برآوردها نشان می دهد که بیش از 90 درصد ذرات معلق در هوا  UFP هستند.

 UFPها اغلب در غلظت های بسیار بالاتری نسبت به سایر آلاینده ها وجود دارند و ممکن است با طیف وسیع تری از اثرات نامطلوب سلامتی نسبت به ذرات ریز مانند PM1 ، PM2.5 یا PM10 مرتبط باشند.

منابع ذرات فوق ریز UFPچیست؟

ذرات فوق ریز بیشتر از طریق احتراق از منابع طبیعی ساطع می شوند. اعتقاد بر این است که فعالیت های انسانی مسئول بیشترین سهم UFP ها در شهرها است ، جایی که صنعتی شدن جهانی و رشد جمعیت بیشترین تأثیر قابل توجه را بر آلودگی هوا داشته است.

یک مطالعه در سال 2019 در Environment International نشان داد که غلظت UFP در طول روز در ارتباط تنگاتنگ با تغییرات ترافیک وسایل نقلیه و نزدیک بودن به جاده های شلوغ است ، که این امر نشان دهنده تأثیر وسیع فعالیت های انسانی بر UFP ها است.

علاوه بر منابع انسانی ، منابع طبیعی نیز سبب ایجاد  UFPها می شوند.

به عنوان UFP های دود آتش سوزی به دلیل آتش سوزی های مکرر و شدید در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. مطالعه ای در سال 2021 در سم شناسی ذرات و الیاف نشان داد که حتی قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض UFPs حاصل از دود آتش سوزی ممکن است خطر ابتلا به بیماری های تنفسی و قلبی عروقی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.

شایع ترین منابع انسانی UFP ها عبارتند از:

اگزوز خودرو ، اگزوز دیزلی ، انتشار گازهای طبیعی و سوخت های زیستی ، انتشارات کارخانه ای و صنعتی ، انتشار نیروگاهها ، سوختن زباله ها ، سیگار ، آشپزی در محیط داخلی ریه، سوختگی های کنترل شده ، جاروبرقی داخلی ، باکتری ها ،ویروس ها استفاده از ماشین های اداری مانند چاپگرها و دستگاه های کپی

UFP ها چگونه بر سلامت ما تأثیر می گذارند؟

تاثیرات UFP بر سلامتی هنوز در حال بررسی است تا خطرات خاص UFP ها را در مقایسه با انواع دیگر آلودگی هوا متمایز کند.

با این حالUFP  باعث ایجاد استرس اکسیداتیو در بافت های بدن شما می شود که می تواند به عمق بافت ریه ، جریان خون ، مغز و تقریباً هر اندام دیگر نفوذ کند.

یک مقاله مروری 2020 در پزشکی تجربی و مولکولی شواهد قابل توجهی پیدا کرد که نشان می دهد قرار گرفتن در معرض UFP خطر موارد زیر را افزایش می دهد:

التهاب ریه ، فشار خون بالا ، بیماری ایسکمیک قلب ، تصلب شرایین (تجمع پلاک یا سخت شدن شریان ها)، حمله قلبی

نارسایی قلبی ، سرفه مزمن ، آسیب عصبی ، ضربه مغزی

از دست دادن عملکرد شناختی ، مشکلات گوارشی ، دیابت

افزایش خطر ابتلا به بسیاری از سرطان ها ، آسیب پوست

آیا ذرات فوق ریز می توانند بر کیفیت هوای داخل ساختمان تأثیر بگذارند؟

مانند سایر آلاینده های ذرات ، UFP در هوای بیرون می تواند از طریق شکاف ساختمانها و همچنین از طریق پنجره ها و درها وارد ساختمان و فضاهای داخلی شود.

مطالعه ای که در سال 2019 در ایالت کلرادو در ایالات متحده انجام شد ، نشان داد که غلظت ذرات معلق در محیط داخلی در غیاب منابع تهویه طبیعی و تصفیه هوا می تواند تا 4.6 برابر بیشتر از غلظت های بیرونی باشد.

UFP در منابع داخلی

پخت و پز در  آشپزخانه یا سوزاندن سوخت زیست توده ، می تواند غلظت را به صورت خطرناکی بالا ببرد ، به این ترتیب خطر عوارض جانبی بیشتری را با خود به همراه دارد.

یک مقاله بازبینی در سال 2007 در Indoor Air نشان داد که قرار گرفتن در معرض سطوح بالای UFP های داخلی در دوران کودکی می تواند باعث آسیب ریه و التهاب شود که خطر ابتلا به آسم مادام العمر را در کودک افزایش می دهد.

نکاتی برای کاهش ذرات فوق ریز

در اینجا برخی از اقدامات که افراد و سازمان ها می توانند برای کمک به کاهش UFP ها انجام دهند ، آمده است:

با استفاده کمتر از وسایل نقلیه شخصی به کاهش تردد و ترافیک کمک کنید.

برای جایگزینی خودروهای شخصی که دارای موتور احتراق هستند از سیست حمل و نقل عمومی استفاده کنید.

ناوگانهای دیزلی را با وسایل نقلیه کم مصرف یا برقی جایگزین کنید.

از سوزاندن شمع های معطر و چوب در شومینه ، اجتناب کنید.

از هود آشپزخانه و تصفیه هوا برای کاهش آلاینده های ذرات معلق و همچنین سایر آلاینده های پس از پخت و پز استفاده کنید.

جارو برقی داخلی را به هفته ای یکبار محدود کنید یا از دستگاه تصفیه هوا با فیلتر HEPA استفاده کنید.

سیگار کشیدن را کاهش دهید یا ترک کنید.

بیشتر بدانید:

تصفیه هوا و انتشار ویروس کرونا در محیط

تصفیه هوا و مقابله با ذرات معلق

حذف مواد شیمیایی سرطان زا با تصفیه هوا

تصفیه هوا و نابودی ترکیبات آلی فرار

با تصفیه هوا از کسلی و بیحالی دور بمانید